Hoogtepunt 2019

Op bijna alle wierden liggen van oudsher mensen begraven. Eind 2019 opende op de wierde van Wierum een unieke, natuurlijke begraafplaats. ‘De prachtige locatie ligt in de natuur’, vertelt Arjan Hendriks, natuurbeheerder bij Het Groninger Landschap. Samen met uitvaartverzorger Algemeen Belang/Dela biedt Het Groninger Landschap er eeuwigdurende grafrust.

Van een afstand oogt de glooiende heuvel van Wierum als een bloemrijk grasland. In het voorjaar bloeien er klavers, boterbloemen en pinksterbloemen. Toch is het terrein van Het Groninger Landschap meer dan natuur alleen. Het heeft een tweede functie, namelijk als natuurbegraafplaats. “We zoeken naar mogelijkheden om natuur te combineren met maatschappelijke functies. In andere gebieden doen we dat bijvoorbeeld met recreatie en waterberging”, legt Hendriks uit. Nieuwste loot is het natuurbegraven, met als bijkomend voordeel: de graven leveren extra inkomsten op. “We moeten als organisatie meer zelf onze broek ophouden. We zoeken naar nieuwe inkomstenbronnen. Zo leveren we ook de Landschapskist, een milieuvriendelijke uitvaartkist. De inkomsten besteden we aan natuur en erfgoed in Groningen.”

Samenwerking
Begin december 2019 vond de officiële opening van Wierdebegraafplaats Wierum plaats. Gedeputeerde Henk Staghouwer van de provincie Groningen en wethouder Harmannus Blok van de gemeente Het Hogeland onthulden het informatiepaneel. Ook Algemeen Belang/Dela was aanwezig. Hendriks: “Met deze uitvaartondernemer werken we nauw samen. De rolverdeling is als volgt: zij verzorgen de begrafenissen, wij doen het onderhoud van het terrein.”

Kloostermoppen
De tweehonderdvijftig graven liggen verspreid over het veld. Zonder ornamenten, zoals marmeren grafstenen en kruizen. Na elke begrafenis worden de zoden teruggeplaatst. “Een natuurgraf mag gemarkeerd worden met een kloostermop die in het maaiveld wordt aangebracht. Kunstenaar Martin Borchert maakt en graveert de kloostermoppen. In de kloostermop staat de naam en geboorte- en overlijdensdatum van de overledene. Echt ambachtswerk.” Verplicht is de kloostermop niet. Elk graf valt met gps-coördinaten terug te vinden.

Over de begraafplaats loopt een wandelpad. Aan de rand zijn een ceremonieplek, een meidoornhaag en een parkeerplaats aangelegd. Het bloemrijk grasland laat Hendriks elk jaar maaien. “Dat doen we met kleinschalige machines. Bij aanvang hebben we een bloemrijk zadenmengsel ingezaaid.”

Wierdeherstel
Wierdebegraafplaats Wierum bevindt zich op een historische plek. Bovenop de wierde ligt al eeuwenlang een begraafplaats. Een traditionele, stelt Hendriks, waarvan de oudste grafsteen dateert uit 1679. Een groot deel van de wierde verdween rond 1915. “Veel wierden zijn destijds afgegraven voor het winnen van vruchtbare grond. Zo ook de wierde van Wierum.” Tien jaar geleden werd het afgegraven deel door de provincie hersteld en kreeg de wierde zijn oude vorm terug. Het wierdeherstel vond plaats met tachtigduizend kubieke meter klei. “Onze wierdebegraafplaats bevindt zich op het weer opgehoogde gedeelte. Op de herstelde wierde kreeg ook de oude begraafplaats een uitbreiding.”