“De cultuurhistorische waarde van het weiland is hoog. De wierde vertelt het verhaal van de bewoningsgeschiedenis van Noord-Groningen.
Aan de zuidkant van het Groningse dorp Feerwerd ligt een onbebouwde wierde. Sinds november 2018 is Het Groninger Landschap de trotse eigenaar. ‘Deze wierde is een archeologisch monument. Door eigenaar te worden, beschermen wij het monument voor de toekomst’, vertelt Arjan Hendriks, natuurbeheerder van Het Groninger Landschap. Omwonenden zijn blij met de aankoop.
De aankoop begon met een mail van de eigenaar. In de mail bood hij een weiland van bijna drie hectare te koop aan. Hendriks ging kijken, dook in de boeken en rapporten en adviseerde de organisatie: doen. “De cultuurhistorische waarde van het weiland is hoog. De wierde vertelt het verhaal van de bewoningsgeschiedenis van Noord-Groningen. Het verhaal dat mensen vroeger wierden opwierpen om de voeten droog te houden. Landschappelijk en archeologisch is de locatie bijzonder. Een mooie plek ook, met de fraaie molen Joeswert ernaast. Er doen zelfs verhalen de ronde dat er ooit een borg heeft gestaan.”
Samen met het dorp
De overdracht vond eind november 2018 plaats. Hendriks was erbij, toen midden in het weiland een tafel met stoelen stond, waarop de handtekeningen werden gezet. Van omwonenden hoort hij positieve geluiden over de aankoop. “De buren zijn blij met ons als nieuwe eigenaar. De vorige eigenaar wordt de eerste pachter. Onlangs hebben we het pachtcontract ondertekend.” Hendriks wil het weiland graag bloemrijker krijgen. Hopelijk krijgt het meer kleur en groeien er straks meer kruiden en bloemen. “Dat is goed voor insecten, die het zo moeilijk hebben, en voor de vogels. Misschien kunnen we ook een deel beheren als kruidenrijke akker met graan, korenbloemen en klaprozen. Molen Joeswert kan dan het graan van de akker malen.”
Afgegraven wierde
Intact is de wierde bepaald niet. Ooit lag de wierde meer dan twee meter hoger. De rand achter de huizen en molen verraadt het oude profiel. “De wierde is, net als veel andere wierden, afgegraven. De vruchtbare grond ging richting Drenthe voor het bemesten van arme zandgronden”, vertelt Hendriks. Het graven stopte ongeveer een eeuw geleden. Toen werd het spoor, speciaal aangelegd voor transport van de grond, te koop aangeboden.
Wierde aanvullen
Een uitgewerkt plan voor de wierde heeft Hendriks niet. Voorlopig laat hij het weiland zoals het is. Hij benadrukt dat een eventueel inrichtingsplan sámen met het dorp wordt opgesteld. “We gaan eerst aan het dorp vragen welke wensen er leven.” Enkele suggesties heeft hij wel. Zo ziet hij het ophogen van de wierde, het terugbrengen in oude staat, als een kansrijke verbetering. “De provinciaal archeoloog van de provincie Groningen adviseerde in 2003 het ophogen van deze wierde in zijn beleidsnotitie, getiteld ‘Afgegraven en weer aangevuld?´” Aanvullen van wierden gebeurt vaker. Zo is een deel van de wierde van het nabijgelegen Wierum in 2008 aangevuld met grond. Het opgehoogde deel doet nu dienst als natuurbegraafplaats. Hendriks vindt herstel interessant, maar stelt ook hiervoor: “Dit doen we in overeenstemming met het dorp.”