De grutto in Groningen
Het Groninger Landschap zet zich samen met boeren in om de grutto, onze Nationale Vogel, in Groningen te houden. Benieuwd naar deze slanke wereldreiziger, lees dan verder!
De reis van de grutto
De grutto broedt in onze provincie. Dat is bijzonder, want dat doet hij lang niet overal. Nederland is het belangrijkste land ter wereld voor de Limosa limosa: vijfentachtig procent van de grutto’s broedt hier. Ons land is de kraamkamer voor deze vogel. Niet voor niks is de grutto door het Nederlandse publiek uitgeroepen tot onze ‘Nationale Vogel’.
Wat doen wij voor de weidevogels?
Het beschermen van weidevogels is geen makkelijke klus. Het is een kwestie van een lange adem hebben en keihard doorwerken. Onze natuurbeheerders zijn het hele jaar bezig met het optimaliseren van onze natuurgebieden, ook in de maanden als de grutto’s niet in Groningen zijn. Hoe dat eruit ziet, lees je onder de foto’s hier onder.
- Hoogwaterpeil – Vóór de aankomst van de grutto’s verhogen we de waterstand van de weidevogelgebieden zodat grote delen onder een laagje water komen te staan. Door de langzaam stijgende waterstand kruipen wormen naar de oppervlakte en worden zo goed bereikbaar voor de vogels die moeten opvetten na de lange trek. De ondiepe plassen zijn bovendien een veilige slaapplaats voor grutto’s.
- Kruidenrijk grasland – Een jonge grutto heeft elke minuut 8 insecten nodig om te kunnen groeien. Alleen in vochtige weilanden met veel verschillende kruiden en bloemen, zijn genoeg insecten te vinden. In combinatie met een hoge waterstand, slim maaiwerk en het uitrijden van ruige stalmest zorgen we voor ideale leefomstandigheden voor een rijk bodemleven, planten en insecten.
- Greppelplasdras – We zetten de greppelbuizen op de kopeinden dicht en pompen water uit de sloot in de greppels op het land. Zo ontstaat er een drassige strook. Volwassen grutto’s kunnen daar makkelijker wormen vinden. Later in het seizoen profiteren de kuikens, doordat er rond de greppels méér insecten voorkomen en er een gevarieerde, kruidenrijke vegetatie ontstaat waarin ze graag voedsel zoeken.
- Kaal en open landschap – Eieren en kuikens kunnen verloren gaan door predatie. Door struiken en opgaande beplanting in weidevogelgebieden op te ruimen, is er minder schuilgelegenheid voor o.a. vossen en hermelijnen. We verwijderen ook bomen waar dat nodig is. Zo krijgen roofvogels minder kans om ongezien vanaf boven toe te slaan. Door riet en pitrus te maaien, geven we de grutto een vrij uitzicht op eventueel naderend gevaar.
- Schone slootkanten – Een hoge, steile slootkant met dichte rietbegroeiing kan een onneembare hindernis zijn voor een jonge grutto. In onze weidevogelgebieden zorgen we voor schone slootkanten. Hier is de overgang tussen land en water geleidelijk, zodat de pullen makkelijk de oversteek kunnen maken. In de slikkige randjes vinden weidevogelkuikens veel voedsel.
- Afrastering – In één nacht kan een vos het broedseizoen voor een heel gebied om zeep helpen. Met stroomrasters houden we vossen buiten de deur. Het gras bij het raster maaien we regelmatig, zodat er geen stroom ‘weglekt’ bij eventueel contact.
- Minimale beweiding – Beweiding met koeien tijdens het broedseizoen kan goed zijn voor variatie in de begroeiing op percelen. Bovendien zorgt de mest voor meer insecten en voeding van grassen en kruiden. In overleg met pachters wordt gekeken waar er kleine groepen koeien ingezet kunnen worden.
- Predatiebeheer – De grootste uitdaging is het voorkomen van predatie. Predatoren komen op de weidevogelgebieden af omdat hier veel voedsel voor hen te vinden is. Ons eerste uitgangspunt is dat we predatoren fysiek uit het terrein proberen te weren. Als dat niet lukt, is predatiebeheer het laatste, maar noodzakelijke redmiddel voor de weidevogels.
- Onderzoek & monitoring – Het beschermen van weidevogels is een kwestie van continu bijsturen. Dat kan soms op ervaring en onderbuikgevoel, maar liever doen we gedegen onderzoek. We monitoren hoe grutto’s zich gedragen en wat de effecten zijn van de getroffen maatregelen. Zo kunnen we onze aanpak steeds verder verbeteren.
- Gefaseerd maaien – Maaien is dodelijk voor jonge grutto’s. Pullen die toch weten te ontsnappen aan de maaimachines zijn daarna een makkelijke prooi voor reigers en kraaien. In onze weidevogelgebieden wordt het maaien zorgvuldig afgestemd met de pachters. Als er nog jonge vogels rondlopen, stellen we het maaien uit. En waar mogelijk maaien we het terrein gefaseerd zodat er voor kuikens altijd nog dekking nabij is.
- Periodiek bemesten – Een keer in de drie jaar bemesten we onze weidevogelgebieden met ruige stalmest. In grond bemest met ruige stalmest zitten meer regenwormen. Naast dat de regenworm een belangrijke voedingsbron voor de grutto is, draagt de regenworm ook bij aan een gezonde bodem vol leven.
