Bourtange
Bekijk alle NatuurgebiedenNatuurgebied en Vesting Bourtange
De vesting Bourtange geniet landelijke en internationale bekendheid. Jaarlijks bezoeken tienduizenden mensen de oude vesting met aarden wallen, schietgaten en de veldslag die ieder jaar nagespeeld wordt. Maar ken je ook het natuurgebied ten oosten van de vesting? Het is een prachtig vogelrijk natuurreservaat met zeldzame planten, vlinders en zelfs de adder is hier weer gespot!
Moeras – landbouw – grasland
Eeuwenlang bestond de wijde omgeving van Bourtange uit een ondoordringbaar moeras. Dit eens zo gevreesde moeras is inmiddels verdwenen. Het werd afgegraven voor de turfwinning en het water werd weggepompt, zodat de grond voor de landbouw kon worden gebruikt. Als je er nu rondloopt, is het moeilijk voor te stellen dat een groot deel van dit gebied 10 jaar geleden nog landbouwgrond was.
Herstelwerkzaamheden
We hebben hier in korte tijd weer een gebied met schraal grasland en laag struikgewas laten ontstaan. Schraal wil zeggen: weinig voedingsstoffen. Doordat het gebied voor de landbouw werd gebruikt, en het land dus werd bemest, zaten er tot voor kort juist grote hoeveelheden voedingsstoffen in de grond. In 2005 hebben we de vruchtbare bovenlaag in z’n geheel afgegraven. Dit is de snelste (en helaas ook de duurste) manier om land te verschralen. De oorspronkelijke zandlagen liggen nu weer aan de oppervlakte.
Schrale grond voor meer variatie
Verschralen is nodig om een grotere variatie aan natuur te verkrijgen. Op een vruchtbare bodem groeien slechts enkele soorten gewassen. Op schraal grasland krijgen ook zeldzame planten een kans. Een variatie in de plantengroei betekent ook weer een variatie aan insecten die op de planten afkomen. En veel insectensoorten leiden dan weer tot een groter en breder aanbod aan vogels.
Bourtange ademt geschiedenis
Natuurbeheer doet er toe
Konikpaarden en landgeiten
We laten het gebied begrazen door Konikpaarden en landgeiten. Deze dieren houden de begroeiing kort en voorkomen met hun geknaag aan bomen en struiken dat het landschap dicht groeit.
Het paapje
Een vogel die zich onlangs weer heeft laten zien is het paapje. Dit kleine zangvogeltje heeft het moeilijk in Nederland. Het paapje heeft als leefgebied een terrein nodig met een grote diversiteit aan planten en struiken. Het lijkt erop dat Bourtange nu aan al zijn wensen voldoet.
De adder terug in Groningen
De enige Nederlandse gifslang, de adder, is weer terug in Groningen en wel in Bourtange. In de zomer van 2015 is dit reptiel door onze vrijwilligers gespot. We zijn bijzonder blij met deze gast, want de adder komt sinds enkele decennia niet meer voor in de provincie. Waarschijnlijk heeft hij de oversteek uit Duitsland gemaakt. Vlak over de grens zijn namelijk vaker adders gesignaleerd.
Een stukje geschiedenis
De vesting Bourtange ligt uitermate strategisch, bij een ondoordringbaar moeras. Tot grote veldslagen is het hier nooit gekomen. Een keer bijna, toen Bommen Berend met een legermacht voor de poorten stond. De bisschop van Munster wilde richting Groningen, maar stuitte op Bourtange. Hij wilde een doortocht afkopen, 200.000 gulden bood hij aan. Maar de bevelhebber van Bourtange, kapitein Prott, liet hem weten dat hij 200.000 kogels kon krijgen. De bisschop durfde een confrontatie niet aan en droop af.
Bij Coevorden, de andere doorgang richting de stad, was Bommen Berend wel succesvol. Dit leidde in 1672 tot het beleg van Groningen. Saillant detail: Prott had zijn vrouw naar de stad Groningen gestuurd, omdat hij dacht dat ze daar veiliger was dan in Bourtange. Maar juist in de stad liet zij het leven. Door een brandpijl van Bommen Berend.
De Linie vol met zomereiken en berken met heksenbezems
marcherende soldaten zijn vervangen door natuurwandelaarsBourtange bezoeken
Bourtange ademt geschiedenis. Wie er rondloopt waant zich in vervlogen tijden. In het gebied ten noordoosten van de vesting hebben we een wandeling uitgezet van ongeveer acht kilometer. De wandeling start bij de Contrescarpbrug (de ophaalbrug) en voert langs vele krijgsporen als de Soldatendijk en de Linie.
Neem je voor of na de wandeling een kijkje in de vesting? Loop dan ook even binnen in ons informatiecentrum Terra Morra. Ook daar vind je veel info over het roemruchte verleden van dit gebied en voor kinderen valt hier ook van alles te doen en beleven.
Onder begeleiding van één van onze vrijwillige gidsen cultuurhistorie opsnuiven? We organiseren regelmatig excursies.
.