Luchtwachttoren 7O1
icoon van de Koude Oorlog
Tijdens de Koude Oorlog speurden vrijwilligers van het Korps Luchtwachtdienst op deze militaire uitkijktoren in Warfhuizen het luchtruim af. Ze keken uit naar vijandige Russische vliegtuigen die lager vlogen dan de radar kon waarnemen. De luchtwachttoren maakte deel uit van een semi-geheim netwerk van 276 uitkijkposten dat tussen 1951 en 1956 verspreid over het land werd aangelegd.
Raatbouw
De luchtwachttoren is in 1955 gebouwd volgens het raatbouw-systeem: een open constructie van betonnen prefab-elementen. Architect Marten Zwaagstra ontwierp de toren in opdracht van het Ministerie van Oorlog en N.V. Schokbeton leverde de raatelementen. De officiële postnaam van deze toren is 7O1 Den Hoorn, in meldingstaal ‘Otto 1’. Door wijziging in de planning is de post echter bij Warfhuizen gebouwd en niet bij Wehe-Den Hoorn. De toren vormde een driehoek (kring) met de inmiddels gesloopte toren in Warffum (7O2) en de gehalveerde toren in Bedum (7O3).
Luchtwachters
Op het open platform van de torens keken luchtwachters met behulp van een kijker en op het gehoor uit naar vliegtuigen. Richting en afstand bepaalden ze met het luchtwachtinstrument. De luchtwachters waren mannelijke vrijwilligers uit de regio die opgeleid waren om vliegtuigen te herkennen aan de hand van silhouet en geluid.
De luchtwachters meldden de gespotte vliegtuigen per telefoon aan het luchtwachtcentrum van luchtwachtgroep 7 in Groningen. Dat stond in verbinding met het landelijke militaire hoofdkwartier van de luchtverdediging in Driebergen. Daar werd beslist over inzetten van gevechtsvliegtuigen en luchtdoelartillerie en waarschuwen van de Bescherming bevolking (BB). Gelukkig kwam het niet zo ver, het bleef bij oefenen.
Geschiedenis van 7O1
Al na twaalf jaar kwam aan het spotten van vliegtuigen vanaf de toren een einde. Steeds snellere vliegtuigen en verbeterde radar maakten het via oog en oor volgen van vliegtuigen nutteloos. In 1968 is het KLD opgeheven. Luchtwachttoren 7O1 verloor zijn militaire functie, maar bleef overeind.
Pek van Andel kocht in 1974 de toren voor 100 gulden met het idee om er te wonen en er een zelfvoorzienende woning van te maken. Nadat bleek dat dit niet haalbaar was, heeft hij zich ten doel gesteld om de toren te behouden voor de toekomst en heeft hierin samengewerkt met stichting Luchtwachttoren 7O1 Warfhuizen. De toren is in 2016 overgedragen aan Het Groninger Landschap.
De toren van ruim 15 meter hoog is nu één van de negentien nog bestaande luchtwachttorens in Nederland en vormt een opvallend landmark in het eeuwenoude wierdenlandschap.
Het Groninger Landschap heeft bij de restauratie in 2017 verdwenen interieurdelen teruggebracht, zoals het luchtwachtinstrument en het meubilair in de schuilnis.
Hieronder zie je een video over de Luchtwachttoren, gemaakt in 2020 door de gemeente Het Hogeland.
Met dank aan
Met steun van vele fondsen, particulieren en bedrijven kon de restauratie en herinrichting van de toren plaatsvinden. Het Groninger Landschap is zeer verheugd dat – dankzij deze samenwerking – dit militair erfgoed behouden is gebleven en dat Luchtwachttoren 7O1 nog steeds een opvallend landmark in het eeuwenoude wierdenlandschap is. De restauratie is mogelijk gemaakt door bijdragen van: Provincie Groningen, Prins Bernhard Cultuurfonds, Het Blauwe Kleifonds, Leefbaarheidsfonds NAM en J.B. Scholtenfonds.
Bezoekersinformatie
Locatie
Baron van Asbeckweg dichtbij nummer 2
9963 PC Warfhuizen
Contact
050-3135901
info@groningerlandschap.nl
Openingstijden
Van mei tot en met oktober is de toren elke derde zondag van de maand geopend. Daarnaast tijdens Open Monumentendagen.
Tijd: 14.00 tot 16.00 uur
Uit oogpunt van veiligheid is Luchtwachttoren 7O1 alleen onder begeleiding van onze vrijwilligers te bezoeken.