Molen Fram in Woltersum
In het dorpje Woltersum, vlakbij Ten Boer, staat molen Fram, heel avontuurlijk vernoemd naar het schip Fram van de Noorse ontdekkingsreiziger Fridtjof Nansen. Bouwheer Evenhuis was een groot bewonderaar van deze poolreiziger en wetenschapper. De molen was niet alleen een houtzaagmolen, maar ook een koren- en pelmolen. Deze combinatie komt in Nederland maar twee keer voor. De molen doet zijn naam dus zeker eer aan. Fram betekent namelijk voorwaarts.
Stellingmolen Fram
Molen Fram is een achtkante stellingmolen. De stelling is de houten omloop bovenop een (meestal) stenen onderbouw. Stellingmolens zijn daardoor tot wel 12 meter hoger dan grondzeilers. Grondzeilers zijn molens waarvan de wieken bijna de grond raken. Stellingmolens vind je meestal in de bebouwde kom. Daar is immers meer hoogte nodig om genoeg wind te vangen. Grondzeilers staan in het open veld.
“Geen zaagmolen, geen Gouden Eeuw”
Zaagmolen aan de waterkant
Zaagmolens staan altijd aan het water. Zo kunnen de boomstammen makkelijk worden aangevoerd. De stammen lagen eerst een jaar in het water (in een zogenaamd balkgat), voordat ze konden worden verwerkt. Daarna werden de stammen over de zaagslede naar een zaagraam geleid. De draaiende beweging van de windmolen werd met behulp van een krukas omgezet in een op-en-neergaande beweging. Op deze wijze werden de zaagbladen in het zaagraam aangedreven.
Onderdelen van een zaagmolen
Zaagslede
Op de zaagslede werden de te zagen boomstammen vastgemaakt. De slede werd vervolgens voortbewogen door een tandwielensysteem (krabbelwerk genoemd) en richting en door het zaagraam geduwd. Hoe harder het waaide, hoe sneller de molen zaagde.
Zaagraam
De uitvinding van de krukas is erg belangrijk geweest. Met deze uitvinding werd het mogelijk om een draaiende beweging om te zetten in een op-en-neergaande beweging en zo konden op grote schaal en met grote precisie machinaal planken worden gezaagd.
Samen houden we Groningen mooi
Groningen is prachtig! Wij blijven ons inzetten voor de bescherming en het behoud van molens in Groningen, zodat Groningers van nu én de toekomst kunnen blijven genieten van dit prachtige erfgoed. Ook jouw steun is hard nodig. Word daarom Beschermer en maak voor maar € 2,50 per maand het verschil voor het prachtige Groninger erfgoed.
Bezoekersinformatie
Molen Fram is op zaterdag geopend van 13.30 – 17.00 uur. Molenaars en molengidsen heten je dan van harte welkom!
Een groepsexcursie is op aanvraag is ook mogelijk.
Locatie
Kollerijweg 5
9795 PL Woltersum
Contact
050 313 5901
info@groningerlandschap.nl
Op de kaart
Molens in Groningen
Ooit draaiden er in de provincie Groningen meer dan 1000 molens. Elke dag maalden ze graan, pelden ze gerst of zaagden ze hout. Nu zijn ze een herinnering aan het Groningen van weleer, toen koren en graan nog zo’n belangrijke en bepalende rol in onze provincie speelden en ons zoveel welvaart brachten.
