Stellingmolen De Lelie

De Lelie is een achtkante stellingmolen. De stelling is de houten omloop bovenop een (meestal) stenen onderbouw. Stellingmolens zijn daardoor tot wel 12 meter hoger dan zogenoemde grondzeilers. Grondzeilers zijn molens waarvan de wieken bijna de grond raken. Stellingmolens staan meestal in de bebouwde kom. Daar is namelijk meer hoogte nodig om genoeg wind te vangen. Grondzeilers staan in het open veld.

De Lelie

Molen De Lelie heeft een Oud Hollands gevlucht. Dat wil zeggen dat de wieken bij weinig wind worden voorzien van zeilen. Wanneer de zeilen worden voorgelegd klimt de molenaar de wieken in om de zeilen goed vast te maken.

Om molens rendabeler te maken werden molens in de 19de eeuw voorzien van een nieuw wieksysteem. De wieken werden voorzien van klepjes die bij weinig wind zelf dicht gingen om meer wind te vangen en bij veel wind werden geopend om langzamer te draaien. We noemen dit zelfzwichting. Vooral in de provincie Groningen zijn nog veel molens te vinden met dit wieksysteem. Zo ook een aantal molens van het Groninger Landschap; De Zwaluw in Zuurdijk en de Zeldenrust in Westerwijtwerd.

Bukken! Een molensteen!

6 oktober 1954 was een zwarte dag voor molen De Lelie. De eigenaar – met een niet al te beste reputatie – zat vast op het politiebureau, maar vroeg of hij terug naar de molen mocht. Er was storm op komst en hij wilde de molen zeker stellen. Wat er die nacht precies is gebeurd vertelt de historie niet, maar feit is dat aan het einde van de avond de molen op hol sloeg. De storm kreeg greep op de wieken van De Lelie en deze begonnen als een dolle te draaien. Oververhitting en brand dreigde. De pelstenen konden de snelheid niet aan. Ze knapten uit elkaar en schoten, 2000 kilo per stuk, dwars door de dikke bakstenen muur naar buiten. Persoonlijke ongelukken deden zich gelukkig niet voor maar de molen was ernstig vernield.

De Lelie in de 21e eeuw

Na diverse restauraties en onderhoudsbeurten in de afgelopen decennia staat De Lelie er nu weer stralend bij. De molen heeft weer zeilvoerende wieken, die regelmatig draaien. De begane grond is verbouwd tot een bakkerij. Daar kan men brood kopen en Leliekoekjes. En natuurlijk ook verschillende soorten meel.

Het Groninger Landschap heeft De Lelie sinds 2007 in eigendom.

Een kijkje nemen

Van eind april tot eind september geopend op iedere zaterdag van 13.00 – 17.00 uur.
In juli en augustus is De Lelie tevens geopend op woensdagen van 13.00 – 17.00 uur.

Op sommige feestdagen of tijdens evenementen is De Lelie ook of extra lang geopend; zie hiervoor de Facebookpagina van De Lelie.